❌ Politycy wydają miliardy euro na budowę licznych lotnisk, z których mało kto chce korzystać. Następnie władze subsydiują połączenia z takimi lotniskami^[1]. W związku z tym przeloty stają się tańsze, zwiększa się ruch lotniczy oraz emisje CO2. Racjonalną decyzją państwa powinno być wstrzymanie polityki, która do tego się przyczynia. Czy rządy tak postępują? Nie. Wprowadzają podatki na linie lotnicze, żeby te ograniczyły emisję CO2^[2]. Kwadratura koła? A to dopiero początek.

❌ Państwa subsydiują produkcję cukru, przez co cukier na rynku jest tańszy. Następnie te same państwa walczą z efektami swojej polityki wprowadzając u siebie podatki cukrowe, przekonując obywateli, że winny sytuacji jest „wolny rynek”.

Badania z 2019 r. dotyczące polityki handlowej największych na świecie producentów cukru (czyli 21 państw odpowiedzialnych za 80 proc. produkcji cukru) wskazują, że każdy z nich subsydiuje pośrednio albo bezpośrednio produkcję cukru^[3][4].

Analizy rynku z 2013 r. wskazują, że Brazylia, kontrolująca połowę światowego rynku cukru, rocznie wykłada na subsydia 2,5 mld dolarów^[5].
Jeżeli ktoś zadaje sobie pytanie, dlaczego np. słodzone napoje potrafią być tańsze od butelkowanej wody, to ma odpowiedź. Wszystko zawdzięczamy interwencjonizmowi w gospodarkę, który finansowany jest z pieniędzy podatnika.

❌ Innym przykładem jest kryzys wzrostu cen żywności z 2008 r., który był efektem dopłat UE i USA do „bio paliwa”. Państwowy interwencjonizm zaburzył rynek, mobilizując rolników do inwestowania w dotowany rzepak – przeznaczony do mieszania z paliwem^[6][7]. W konsekwencji zmniejszył się areał upraw roślin przeznaczonych do spożycia, a rynek zareagował wzrostem cen żywności na całym świecie. I pomimo licznych analiz udowadniających ewidentne szkody środowiskowe, klimatyczne i gospodarcze, polityka UE i USA w tym zakresie niespecjalnie się zmienia^[8][9].

❌ Kolejnym dowodem na szkodliwość ingerencji państwa w gospodarkę za pomocą dotowania rynku jest historia pęknięcia w USA bańki nieruchomości w 2007 r. Rząd w ramach strategii „ułatwiania każdemu dostępu do mieszkań” powołał do życia programy Fannie Mae, Freddie Mac oraz Ginnie Mae. Są to kasy pożyczkowe, które m.in. żyrowały kredyty osobom, którym banki komercyjne normalnie odmawiały przyznawania pożyczki ze względu na brak zdolności kredytowej. Stąd pochodzi określenie NINJA loans. Jak przyznali prezesi Freddie i Fannie, to u nich powstał pomysł kategorii pożyczek „Alt-A”, nazywanych dziś „liar loans”. Poziom ryzyka tych toksycznych papierów dłużnych zaniżano i prano na Wall Street. Na końcu oznaczano je oszukańczo potrójnym A (najwyższy stopień bezpieczeństwa) i sprzedawano inwestorom zatajając prawdziwe ryzyko z nimi związane^[10].

Dodatkowo, dla zwiększenia dostępności kredytów Bank Centralny USA obniżył stopy procentowe do poziomu zero. Aby w ten sposób „pobudzić” sektor nieruchomości.

❌ To tylko mały opis wielkiej skali zaburzania gospodarki przez rządowe interwencje, których efektów nigdy nie da się przewidzieć. Zrozumienie tego mechanizmu uzmysławia jak absurdalne są postulaty populistów, z lewa i prawa, którzy domagają się rozszerzania kompetencji państwa w celu… „naprawiania niedoskonałości rynku”.

---

[1] TVN24: Unia Europejska dotuje „lotniska duchy”
Rzeczpospolita: W latach 2007-2013 UE wydała na infrastrukturę lotnisk 4,5 mld euro
pasazer.com: Dopłaty dla linii lotniczych w Polsce
[2] UE: Linie muszą płacić więcej za emisję CO2
[3] „An Examination of Foreign Subsidies and Trade Policies for Sugar„, The International Center for Agricultural Competitiveness at Texas Tech University, 2019 r., s. 6.
[4] „OECD’s Producer Support Estimate and Related Indicators of Agricultural Support„, OECD Trade and Agriculture Directorate, 2016 r.
[5] „Government Support and the Brazilian Sugar Industry„, American Sugar Alliance, 2013 r., s. 25.
[6] Forbes: Rozwój rynku biopaliw powoduje wzrost cen żywności
[7] The Guardian: Secret report: biofuel caused food crisis. Internal World Bank study delivers blow to plant energy drive
[8] Reuters: Scrap biofuel support to curb food costs: agencies
[9] EUobserver: Biofuel findings put pressure on EU commission to change policy
[10] Newsweek: Fannie i Freddie bezczelnie oszukiwały